Niğde Buğday Üreticileri, TMO’nun Açıkladığı Alım Fiyatını Bekliyor

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Niğde’de buğday üreticileriyle bir araya gelerek buğday üretimi, maliyetler ve alım fiyatları konusundaki sorunları yerinde dinledi. Gürer, çiftçilerin yaşadığı sıkıntıları ve çözüm önerilerini dile getirerek, “Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) buğday alım fiyatını hemen açıklamalıdır” dedi.

“Türkiye daha fazla buğday ithal edecek”

Niğde’de buğday üretim maliyetlerinin arttığını belirten Gürer, “Çukurova’da hasat zamanı, TMO bir an önce alım fiyatını açıklamalı” dedi. Gürer, “Niğde’de buğday yavaş yavaş yükseliyor ama Çukurova’da hasat zamanı. TMO bir an önce alım fiyatını açıklamalı. Bu fiyat, çiftçi refahını sağlayacak bir rakam olmalı. 2023-2024 sezonunda ülkede 22 milyon ton buğday üretildi, geçen yıl ise bu rakam 20 milyon 800 bin tona düştü. TÜİK, 2025 yılı için 19 milyon 600 bin ton üretim tahmininde bulundu. Bu rakam, üretimdeki düşüşün sürdüğünü gösteriyor. Oysa ülkemiz buğdayda bakanlık verilerine göre yüzde 97 oranında yeterliliğe ulaşmıştı. Son iki yıldır ise bu oran geriliyor. Bu da Türkiye’nin daha fazla buğday ithal edeceği anlamına geliyor. Geçtiğimiz yıl buğdaya sadece yüzde 12’lik bir artış yapıldı. Bu durum çiftçinin üretimden uzaklaşmasına neden oldu. Kuraklık da üretimi olumsuz etkiliyor” şeklinde konuştu.

“GİRDİ MALİYETLERİ KATLANIYOR”

Gürer, buğday üretim maliyetlerinin Niğde’de kuru tarımda 18 lira 80 kuruş, sulu tarımda ise 17 lira 25 kuruş olarak hesaplandığını söyledi. Gürer, “Tarla kirası, gübreleme, tohum bedeli, sulama gideri, mazot, ilaç bedeli… Bunların hepsi tarlada üretim için kullanılıyor. Çiftçi emeğini bile bu hesaba katamıyor. Öyle olunca yaptığı giderlerin karşılığını almak istiyor. Girdi maliyetleri katlanıyor, ürün değeri gerektiği gibi artmıyor” diye konuştu.

Çiftçi Serdar Türker, bu yıl sulu tarım yaptıklarını belirterek, “700 kilo civarında üretim bekliyoruz. Gübresi, suyu, hiçbir şeyden kaçınmadık. Ancak maliyetler çok yüksek. DAP gübresi şu anda 28 bin liraya çıkmış. Eski aldığımız için biraz kurtardık ama elektrik ve sulama maliyetleri yine çok yüksek” dedi.

Gürer, “Bölgelere göre ve kuru ya da sulu tarıma göre buğday maliyetleri değişiyor. Çukurova’da verim yüksek, orada maliyet daha az etkiliyor. İç Anadolu’da ise kuru tarımda gider çok, verim az; bu da maliyeti artırıyor. TMO, çiftçiyi gözeten bir fiyatla alıma başlamalı. Çiftçi tüccarın insafına bırakılmamalıdır. Bu yıl için kuru ve sulu tarım ortalaması gözetilerek 20 lira alım fiyatı açıklanmalı ki çiftçinin umudu artsın” dedi.

“DAP GÜRBESİ 2020’DE 2 BİN 140 LİRAYDI ŞİMDİ 28 LİRA”

Gürer, “2020 yılında DAP gübresi 2 bin 140 liraydı, şu anda 28 bin lira bayi fiyatı. Üre gübresi ise 2020’de bin 860 lirayken, şu anda 19 bin liraya erişmiş durumda.”

Çiftçi Türker ise sulama maliyetlerine dikkati çekerek şunları söyledi:

“Toprak sulama kooperatiflerinin saati 350 lira. 25 dekarı iki bağlamada sularız, 7 bin lira tutar. Beş su versek ödeyemeyiz. İki su mu veririz, üç mü, bilmiyorum. Geçen yıl da burada buğday ektik. 7-8 liradan sattık, maliyetin altında bir rakamdı. Çünkü maliyet 11 lira civarındaydı. Verim kaybımız da vardı. Geçen yıl 300-400 kilo aldık. Bu yıl kar yağışları faydalı oldu, buğdaylarımız güzel. Ama bazıları daha az ekmiş çünkü geçen yıl mahsul para yapmayınca başka ürünlere yöneldiler: Patates, mısır gibi.”

“ÇİFTÇİ TÜCCARIN ELİNE MAHKUM EDİLİYOR”

Tırhan Köyünden buğday üreticisi Hüseyin Süzer, devlet desteklerinin yetersizliğini vurgulayarak, “Sondajımız arızalandı, yaptırmaya çalışıyoruz. Elektrik ve sulama maliyetleri çok yüksek. Çiftçi son üç yıldır para kazanamıyor. Patates, buğday, mısır fark etmiyor; durum aynı” dedi.

Gürer ise çiftçilerin emeğinin karşılığını alamadığına dikkat çekerek, “Ekim ayında tarlayı ektiniz, bir yıl emek verdiniz. Geçen yıl TMO 9 lira 25 kuruş fiyat verdi ama tüccar 7-8 lira arasında aldı. Bir kilo buğdaydan 800 gram un elde ediliyor. Simit büyükşehirlerde 15-25 lira arasında satılıyor. Ama çiftçiye 1 kilo buğday için 20 lira verin dediğimizde ‘çok’ deniyor. Çiftçi bir yıl boyunca emek harcıyor ama emeği karşılık bulmuyor” ifadelerini kullandı.

Çiftçilerin çocuklarının bu şartlarda tarımla uğraşmayacağını belirten Hüseyin Süzer, “Yeni nesiller burada ama bu işi bu ortamda zor yaparlar. Bu şartlarda olmaz. Bu şartlarda birkaç yıl daha dayanır çiftçi. Sonuna kadar krediyle ayakta duruyorlar. Mecburen. Mecburen başka türlü dönmüyor” diye konuştu.

Gürer, bu yıl TMO’nun düşük alım fiyatı açıklayacağından endişe duyduğunu belirterek, Cumhurbaşkanlığı programında buğday için yalnızca 2,5 milyon ton alım hedefi bulunduğunu söyleyerek su ifadeleri kullandı:

“2023 yılında TMO 12 milyon ton buğday alımı yaptı, geçen yıl bu miktar 3,5 milyon tona düştü. Şimdi ise hedef sadece 2,5 milyon ton. Bu, piyasanın tüccarın eline bırakılması demek. Ancak tüccar da bilmeli ki üretici üretmezse, tüccar da ürün bulamaz. Ukrayna’dan, Rusya’dan 10 milyon tona yakın buğday ithal ediyoruz. Dünya genelinde 210 milyon ton buğday ithal ediliyor. Türkiye, bu anlayışla devam ederse ithalata bağımlı hale gelir. TMO mutlaka alım garantisi vermeli. Randevu sistemi kaldırılmalı. ‘Çiftçi ayağıma gelsin’ değil, TMO tarlaya gidip ürünü almalı. Çiftçi refahını sağlayacak bir alım fiyatı uygulanmalı. Bunun altında verilecek fiyat, sadece çiftçinin döngüsünü sağlar ama para kazandırmaz. Çiftçi, ancak borçlarını ödemek için bankalara koşar.”

 “SEÇİMDE İYİ FİYAT VERİYORLAR SONRA İKİ KATINA ÇIKIYOR”

Çiftçi Hüseyin Süzer, AKP iktidarının alım fiyatı politikasına ilişkin olarak, “Kredilerle çalışıyoruz. Her şey ortada. Biz mahsul yetiştiriyoruz, ithalat geliyor. Biz zorluyoruz, fiyatları aşağı çekiyorlar. Bizi tüccarların eline bırakıyorlar. Bizim kaderimiz onların elinde. Seçim öncesi iyi fiyat veriyorlar, ertesi yıl verdiğinin iki katını çiftçiden alıyorlar” dedi.